Risicogebaseerd denken biedt kansen in je laboratorium

Je kunt wachten tot iemand uitglijdt in een plas water. Óf vooraf een gele driehoek neerzetten. Dat is precies de kern van risicogebaseerd denken. Vooruitdenken en daarop de juiste maatregelen nemen. Risicogebaseerd denken is een praktische manier om processen in je laboratorium te verbeteren. Ontdek hoe je deze manier van denken stap voor stap toepast, wat het je oplevert en hoe de kansen je straks om de oren vliegen.

Hoe werkt risicogebaseerd denken?

Tijd om je loep aan de kant te leggen. Bij risicogebaseerd denken ga je voor een blik op het geheel. Je bedenkt vooraf wat er fout kan gaan en neemt maatregelen. Uiteindelijk heb je een overzicht van onacceptabele risico’s én de maatregelen daarop in al je processtappen.

Risicogebaseerd denken doe je ook in het dagelijks leven. Misschien zelfs zonder dat je het doorhebt. We geven een voorbeeld:

Een splinternieuwe glazen vaas stop je niet zomaar in je tas. Anders is het risico nogal groot dat die vaas kapotgaat. Je neemt vooraf een maatregel: je verpakt de vaas in bubbeltjesplastic en ondervangt daarmee het risico op duizend scherven in je tas.

Wat levert risicogebaseerd je op?

Veel… :

• Je verbetert processen.
• Je voorkomt fouten en maakt minder kosten.
• Je voorkomt imagoschade en klantenverlies.
• Je creëert kansen.

Zo ga je actief aan de slag met het voorkomen van risico’s.

Risico’s zitten vaak in je hoofd. Je kent ze, maar schrijft ze niet op. Daardoor ben je je niet bewust van alle risico’s en de bijbehorende maatregelen die je al neemt. Bovendien weet je soms niet waaróm je een bepaalde taak uitvoert. Als je risicogebaseerd denkt, maak je van een onbewust proces een actief proces. Risico’s en maatregelen staan op papier, je weet beter waarom je iets doet en er zijn minder fouten om op te lossen. En dat zorgt dan weer voor meer werkplezier en een positieve sfeer.

Een voorbeeld. Je merkt op dat bestellingen keer op keer te laat bij de klant worden geleverd. Je signaleert het risico dat klanten bij je weggaan als dit zo blijft. Je neemt een maatregel: beter communiceren over de levertijden. Je belooft de klanten nu iets wat je kunt waarmaken. Je voorkomt klachten en ervaart de waarde van goed communiceren.

Dit is je stappenplan

Je weet nu wat risicogebaseerd denken inhoudt. Maak er werk van en volg dit stappenplan:

Stap 1. Breng processen en risico’s in kaart

Wat speelt er in jouw organisatie? Om risico’s te spotten moet je eerst weten welke processen er allemaal zijn. Leg die vast in een document. Bekijk vervolgens per proces wat er fout kan gaan.

Een voorbeeld. Er is maar één persoon die audits kan uitvoeren. Als diegene op vakantie is of de organisatie verlaat, loop je het risico dat niemand anders audits kan uitvoeren en dat het proces stilligt.

Stap 2. Bepaal de onacceptabele risico’s

Stel: je wilt een kruispunt oversteken. Er komt geen verkeer aan. Het risico om over te steken is acceptabel. Sta je bij hetzelfde kruispunt en komt er een vrachtwagen aan? Dan is het risico om over te steken onacceptabel; de kans is groot dat het misgaat.

Op deze manier kijk je ook naar de processen in je organisatie. Welke risico’s zijn acceptabel en welke zijn onacceptabel? Om deze selectie te maken zijn allerlei hulpmiddelen beschikbaar, die in de training ‘Risicogebaseerd denken’ langskomen.

Stap 3. Prioriteer, maak een risico-top-vijf

Schrik niet van de ellenlange lijst met processen en risico’s, want het is tijd voor de volgende stap: prioriteren. Je kunt niet alles tegelijkertijd oplossen en niet alle risico’s zijn even groot. In de praktijk zien we dat er over deze stap veel gebrainstormd wordt: wat is nu echt belangrijk? Onze tip: gebruik je boerenverstand. Je zult zien dat je de grootste risico’s allang kent. Maak een top vijf en ga daarmee aan de slag.

Stap 4. Neem maatregelen

Je kunt verschillende typen maatregelen nemen.
We zetten ze op een rij:

• Vermijden. Het risico om het proces uit te voeren is té groot. Daarom vermijd je het proces.
• Elimineren. Je kiest ervoor om borgingspunten in het proces te zetten, waardoor risico’s verdwijnen. Bijvoorbeeld het kalibreren van apparatuur.
• Reduceren. Je bouwt controlecycli in om de risico’s te reduceren. Bijvoorbeeld met een interne audit of een managementbeoordeling.
• Kansen creëren. Je maakt van een maatregel meteen een kans. Stel: de apparatuur is verouderd. Je reduceert het risico door nieuwe apparatuur aan te schaffen. Daardoor loop je niet alleen minder risico dat de apparatuur kapotgaat, maar kun je ook twee keer zoveel monsters wegwerken.

Stap 5. Evalueren

Maandelijks in het overleg kun je de risico’s en maatregelen doornemen. Juist met de mensen die de processen uitvoeren. Zo blijft het leven in de organisatie en krijg je input van verschillende lagen in de organisatie. Neem daarnaast jaarlijks de risico’s kritisch door op relevantie. Welke risico’s zijn nog van toepassing? In 1990 liep je het risico dat het papier op was, terwijl je nét een fax de deur uit wilde doen. Nu heb je een probleem als het netwerk platligt.

Grijp die kansen

De maatregelen die je neemt om risico’s de kop in te drukken, geven vrijwel altijd kansen. Die krijg je er gratis en voor niks bij. Extra bonus: het heeft een positief effect op je medewerkers. We leggen uit hoe het werkt.

De maatregel: in plaats van een klantenenquête te houden, stellen jullie twee of drie vragen als je de klant toch aan de lijn hebt. De kans: je gaat in gesprek en krijgt waarschijnlijk meer input dan met een enquête.

Begin klein met risicogebaseerd denken

Onze laatste tip: begin. Weliswaar klein, maar begin. Kies iets waarmee je dagelijks bezig bent op je werk of in je privéleven. Kijk wat er fout kan gaan en of dat acceptabel is. Zo leer je om risicogebaseerd te denken en daarmee buiten de gebaande paden te treden.