Het energieverbruik in laboratoria kan fors omlaag. Een herijking en onderzoek naar de werking van de huidige installatie en vervolgens het systeem verbeteren leidt tot minder energieverbuik zonder concessies.
Als je op een laboratorium werkt, wil je gewoon dat de koeling het doet, je zuurkast voldoende afzuigt en je vriezer op -80 ᵒC blijft. Welke regeltechniek daarachter zit, zal jou ‘een worst wezen’. En dat is zonde. Want je kunt volgens Robert van Leijenhorst, oprichter en ceo van Endurance Service, veel invloed op je energieverbruik uitoefenen als je de systemen slim inricht.
“Laboratoria zijn continu aan veranderingen onderhevig. Apparatuur wordt vervangen of er worden nieuwe apparaten bijgeplaatst. Vaak wordt de infrastructuur heel beperkt aangepast: een extra afzuigpunt of elektrische aansluiting. Maar het totaalplaatje wordt daardoor verstoord, wat tot onnodig energieverlies leidt.”
Hij vervolgt: “Je kunt met een paar kleine aanpassingen al 10-20% besparen. Grotere veranderingen zijn kostbaar en gaan gepaard met overlast als deze achteraf worden aangebracht. Ze worden daarom vaak buiten het investeringsbudget gelaten. Maar als je dit wel meeneemt, spreken we al gauw over een besparing van 30%.”
Laboratoria versus kantoren
De hoeveelheid meet-, regel- en klimaattechniek die bij de bouw en werking van een laboratorium of cleanroom komt kijken is enorm. De twee grootste verschillen tussen een gebouw met labs en een met kantoren zit hem in de warmteproductie en de ventilatie.
In laboratoria wordt continu warmte geproduceerd door apparatuur, terwijl er in kantoren alleen warmteproductie is als er mensen aanwezig zijn. Bovendien wordt er op de meeste laboratoria en cleanrooms 24/7 geventileerd om de onder- of overdruk te waarborgen. Van Leijenhorst: ‘Deze verschillen hebben een enorme impact op het energieverbruik.’
“We hebben sensoren geplaatst om het verbruik te meten. Omdat ik achter mijn idee sta, investeer ik daar zelf ook in”
Robert van Leijenhorst, oprichter en ceo van Endurance Service
Neem bijvoorbeeld het negen verdiepingen tellende Alexander Numangebouw op het Science Park Utrecht. De thuisbasis van Robert van Leijenhorst. Dit gebouw is onderdeel van twee verzamelgebouwen onder beheer van Stichting Incubator Utrecht. Het totale oppervlak van deze gebouwen is 16.000 m² en bestaat voor 60 procent uit kantoorruimtes en voor 40 procent uit laboratoria (vooral biotech).
Endurance Service doet hier het reguliere onderhoud, maar denkt ook mee over verbeteringen.
‘Zo hebben we de bestaande systemen slim ingericht en op essentiële punten aangepast. Samen met Stichting Incubator zijn we dit jaar een pilot gestart om te kijken of we nog meer energie kunnen besparen. We hebben sensoren geplaatst om het verbruik te meten. Omdat ik achter mijn idee sta, investeer ik daar zelf ook in’, vertelt Van Leijenhorst.
Lunchdip luchtbehandelingskast
Het monitoringssysteem bracht al gauw nieuwe inzichten met zich mee. Namelijk dat niet alleen medewerkers een lunchdip hebben, maar ook het energieverbruik. ‘Wij zagen dat het energieverbruik van een luchtbehandelingskast tijdens lunchpauzes flink terugloopt, mits de technische infrastructuur goed is opgebouwd en goed wordt ingezet.’
“De processen zijn nog steeds op orde, maar er wordt veel minder energie verbruikt”
Besparen op klimaatinstallaties
Dit soort inzichten combineert Robert met zijn eigen technische kennis. Na zijn hbo Bouwkunde begeleidde hij grootschalige verbouwingen en renovaties en leerde zodoende alle wetten, arboregels en veiligheidseisen van laboratoria kennen. “Mijn doel is om energie te besparen in de klimaatinstallatie van laboratoria, zonder concessies te doen op gebied van veiligheid én comfort.”
“Als je de inrichting van een laboratorium maakt vanuit het oogpunt om zo min mogelijk energie te verbuiken, dan kom je tot andere opstellingen dan nu vaak het geval is. Dit inzicht verschaffen aan de laboranten zorgt ervoor dat je samen tot een optimale indeling komt. Waarbij de processen nog steeds op orde zijn voor de laborant, maar ondertussen wordt er veel minder energie verbruikt.”
Van Leijenhorst heeft met zijn team een 11-stappenplan opgezet om voor ieder gebouw met laboratoria tot een optimalisatie te komen. Met dit stappenplan hoopt hij iedere laboratoriummanager of gebouwbeheerder te stimuleren om eens kritisch na te denken.
‘Het zijn stappen die iedereen gemakkelijk kan doorlopen en misschien geef ik hiermee mijn kennis weg, maar daar gaat het mij niet om. Ik kijk liever naar het grotere geheel, waarbij we met zijn allen samenwerken tegen energieverspilling. Ik ben zeker geen klimaatactivist, maar zet wel vraagtekens bij het feit dat de overheid iedereen vraagt om een graadje kouder te stoken, terwijl er op de veel laboratoria onnodig stroom wordt verbruikt door ‘s nachts voluit te ventileren.’
Wij gebruiken cookies om ons verkeer te analyseren. Wij delen ook informatie over je gebruik van onze site met onze sociale media, reclame- en analysepartners.
