In het fytosanitair onderzoek zijn dit de vijf belangrijkste topics:
- Fytosanitair inspectieprogramma
- Fytosanitaire certificaten
- Visuele en moleculaire detectiemethodes
- Biologische kennis
- Monitoring en bestrijding
Het fytosanitair onderzoek bestrijkt het hele veld, van inspecties en certificaten tot laboratoriumtesten, biologische screening, en monitoring en bestrijding van plantenziektes.
In het fytosanitair onderzoek zijn dit de vijf belangrijkste topics:
Inspecteurs van keuringsdiensten, onder auspiciën van de NVWA, voeren importinspecties uit bij grenscontroles binnen het fytosanitair inspectieprogramma. Om te voorkomen dat schadelijke organismen via plantaardige producten Europa binnenkomen, heeft de EU algemene importverboden opgesteld. Deze gelden geheel of gedeeltelijk voor meer dan 35 plantgeslachten en soorten.
Handelaren in bloemen en planten werken met fytosanitaire certificaten voor de import van plantaardig materiaal. Dit certificaat wordt afgegeven door de autoriteiten in het land van herkomst en moet aan internationale eisen voldoen. Een belangrijk onderdeel zijn de bijschrijvingen, dat is een verklaring die het verzendende land afgeeft over de betreffende zending.
In Nederland geeft bijvoorbeeld de stichting Bloembollen keuringsdienst (BKD) de fytosanitaire certificaten af voor export van Nederlandse bloembollen. Alle sierteeltproducten, groenten en fruit en enkele noten zijn fytosanitair certificaatplichtig.
Bij groenten en fruit geldt de fytosanitaire certificaatplicht alleen voor onbewerkt product; voor bewerkte consumptieproducten is geen certificaat nodig. Vruchten als ananas, kokosnoot, doerian, banaan en dadel hebben geen fytosanitair certificaat of importinspectie nodig.
“Visuele en moleculaire detectiemethodes in het fytosanitair onderzoek zijn belangrijk in de biologische screening”
Visuele en moleculaire detectiemethodes in het fytosanitair onderzoek zijn belangrijk in de biologische screening. Die moeten kunnen aantonen of bepaalde quarantaine organismen aanwezig zijn en zo ongewenste introducties voorkomen.
Visuele detectiemethodes
Het begint vaak met visuele inspecties van het plantmateriaal, met gebruik van innovatieve beeldapparatuur. Dat kunnen bijvoorbeeld 3D-camera´s en laser scanning technieken zijn. Bij vermoedens van besmetting geven moleculaire testen altijd de doorslag.
Moleculaire detectiemethodes
Zo heeft Wageningen University & Research voor de schimmel ‘Citrus black spot’, dat sinaasappelen besmet, een gevoelige PCR-test ontwikkeld in het laboratorium. “In Zuid-Amerika en Zuid-Afrika komt deze sinaasappelziekte veel voor en daarom staat de schimmel ook op de quarantainelijst van de EU om de sinaasappelproductie in landen zoals Spanje en Italië te beschermen”, aldus Bart Fraaije, plantonderzoeker bij de Wageningen University & Research.
Ook ontwikkelde de universiteit een nieuwe moleculaire techniek voor de bacterie Xylella fastidiosa: een van ‘s werelds gevaarlijkste plantenbacteriën en veroorzaker van de olijfboomziekte. Een PCR-test en/of sequencing kan in de meeste gevallen nauwkeurig genoeg de uitslag geven om welk organisme het precies gaat, ook als er nauwverwante organismen bestaan.
Met een multiplex technologie is het mogelijk om op basis van een monster meerdere organismen tegelijkertijd te kunnen aantonen.
Biologische kennis van elk (potentieel) schadelijk organisme is cruciaal om beleid te kunnen voeren rondom het fytosanitaire onderzoek. Onderzoeksinstellingen zoeken daarom uit of de (potentieel) schadelijke organismen kunnen overleven en zich kunnen vestigen in de EU, of ze zich kunnen vermeerderen en verspreiden en wat mogelijke waardplanten zijn. Op basis van deze kennis worden de registers van de NVWA opgesteld en de Europese lijst van quarantaineorganismen.
“Wageningen University & Research heeft voor de schimmel ‘Citrus black spot’, dat sinaasappelen besmet, een gevoelige PCR-test ontwikkeld”
Mocht er ondanks alle controles toch een schadelijk organisme binnenkomen dat in staat is zich te vestigen in de omgeving, dan is er een bestrijdingsprogramma nodig. Schadelijke organismen kunnen ernstige economische en ecologische effecten hebben als ze zich kunnen vestigen in deze nieuwe omgevingen.
Met risicoanalyses brengen onderzoekers in kaart wat de mogelijke impact van een organisme na introductie is. Ook zijn er dan soortspecifieke interventie- en beheersingsstrategieën nodig.
Fytosanitair onderzoek: wat en waarom?
