Onder de druk van toenemende registratielast, gaan almaar meer stemmen op om het aantal kwaliteitscontroles af te bouwen of zelfs af te schaffen. Accreditatie, als één (niet enige) van de mogelijke methodieken, komt hierbij steeds vaker in het vizier. Veelal is deze ontwikkeling geïnitieerd door de professionals die de enorme registratielast zat zijn. Een zeer goede ontwikkeling dat professionals meedenken over de zin en onzin van accreditatiesystemen en registratiesystemen. Het is inderdaad overbodig om als organisatie te voldoen aan meerdere accreditatie- en certificatiesystemen naast elkaar. Ook het bijhouden van de enorme hoeveelheid aan indicatoren is waanzin. Echter worden ‘accreditatie’ en ‘(over-) registratie’ nog wel eens met elkaar verward; accreditatie is niet gelijk aan (over-)registratie. Een accreditatie heeft juist tot doel een gerechtvaardigd vertrouwen te geven dat de kwaliteit en patiëntveiligheid geborgd is en dat de organisatie een cultuur heeft van continu leren en verbeteren.
Niemand zal het oneens zijn met deze doelstelling van accreditatie. Echter degenen die accreditatie willen afschaffen, belichten vaak slechts één kant van het verhaal, namelijk dat accreditatie (bijvoorbeeld door de RvA, Belac, JCI, NIAZ, HKZ, …) zorgt voor overregistratie; dit is pertinent onjuist. De registraties worden voor het grootste deel juist opgelegd door overheidsinstellingen en de eigen beroepsgroepen.
Intrinsiek werken aan kwaliteit
Het is inderdaad een bedenking of de beoogde voordelen door het ‘extern’ opleggen van kwaliteit (bijv. door accreditatie of indicatoren) worden gerealiseerd. Dit in tegenstelling tot het evolueren naar een intrinsiek werken aan kwaliteit (borgen) om blijvend te verbeteren. In dit ‘borgen’ is de stem en betrokkenheid van de professionals een kritische succesfactor, waarbij accreditatie verder kan ontwikkelen richting kwaliteit en veiligheid (outcome).
Hoewel een zekere (externe) kwaliteitscontrole moet blijven bestaan, dient er vooral meer evolutie te zijn richting interne kwaliteitsplanning en échte kwaliteitsverbetering, in plaats van de focus teveel te leggen op beheersing.
Kwaliteitsmanagementsysteem
Nogmaals, het is een goede ontwikkeling dat professionals meedenken over de inrichting van een kwaliteitsmanagementsysteem en daarmee samenhangend welke indicatoren / registraties zinvol zijn. De opzet en inhoud van een kwaliteitsmanagementsysteem (volgens ISO, NIAZ, JCI, …) moet door de professionals worden ingevuld; zij zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor de kwaliteit en veiligheid. Het zou immers vreemd zijn dat anderen voor de professionals en de ‘klant’ / aanvragers bepalen welke registraties moeten worden bijgehouden. Echter tot nu toe is een kwaliteitsmanagementsysteem vaak met goede bedoelingen ingericht vanuit beleidsmakers en stafmedewerkers. Het gevolg is vaak dat het kwaliteitsmanagementsysteem daardoor niet altijd aansluit bij de professionals.
Daarbij moet ook gezegd worden dat accreditatie juist ook een methodiek is om alle overtollige registraties uit ‘het systeem’ te halen (= efficiëntiewinst) en enkel indicatoren te behouden die een meerwaarde bieden.
Verbetering van kwaliteit en veiligheid
Wilt u dat een accreditatie daadwerkelijk ondersteunend is aan verbetering van kwaliteit en veiligheid, blijf dan dichtbij de essentie van een accreditatie. Zet de professional in de lead, zorg voor herinrichting van het kwaliteitsmanagementsysteem, laat u goed begeleiden door experts. En maak het werkbaar; terug naar de bedoeling.
