COVID-19 analyse bij Eurofins | Foto: FOODnote
De medische biologie kan lering trekken uit de COVID-19 periode. Als laboratoriumhoofd de juiste beslissingen nemen om het lab draaiende te houden blijkt cruciaal, zowel op technisch als sociaal vlak. Wees als lab met een draaiboek en crisisschema’s voorbereid op de volgende pandemie…
COVID-19 is een prachtige casus voor hoe cruciaal de rol is van een laboratoriumhoofd op een biologisch lab bij een infectie-uitbraak. Voor de toekomst zijn er drie lessen te trekken uit de pandemie, namelijk:
- Zorg voor weerbaarheid of veerkracht van het lab
- Blijf innoveren
- Houd analytische efficiëntie en werkdruk in balans
Deze lessen ter harte nemen maakt de medische biologie toekomstbestendig, mocht zo’n situatie zich weer voordoen.
Uitdagingen COVID-19
De medische biologie komt voor een aantal uitdagingen te staan bij een heftige infectie-uitbraak, zo bewees de situatie tijdens de COVID-19-pandemie. Denk aan de explosieve toename in analysevraag, de druk om snel en nauwkeurig resultaten te blijven leveren, schaarste aan reagentia en beschermingsmiddelen en niet te vergeten de teamstress en impact op de medisch analisten.
“Cruciaal zijn snelle besluitvormingsprocedures om snel op te kunnen opschalen bij een infectie-uitbraak”
tk1 Om aan bovenstaande uitdagingen gehoor te kunnen geven, moet de manager leiderschap tonen en een verbinder zijn. Cruciaal zijn:
- Snelle besluitvormingsprocedures om snel op te kunnen opschalen
- Op het hoogte zijn van de laatste stand der (analytische) techniek, zoals innovatieve antigeentesten
- Werkprocessen efficiënt kunnen laten draaien aan de hand van een crisisdraaiboek
- Een goed getraind, op calamiteiten voorbereid laboratoriumteam
Snel opschalen van labcapaciteit
Een infectieuitbraak laat zich niet agenderen. Het lab moet in zo’n situatie snel kunnen opschalen in testen, onderzoek en mensen. Prioriteren is dan een must, het reguliere werk gaat immers door. Aan het laboratoriumhoofd de taak om zijn of haar netwerk op orde te hebben om snel de juiste stappen te kunnen nemen en de organisatie met een goed draaiboek klaar te stomen voor deze uitdaging.
“Werkprocessen efficiënt kunnen laten draaien aan de hand van een crisisdraaiboek”
tk2 Niemand zit te wachten op een infectie-uitbraak. COVID-19 liet zien dat zo’n situatie ook kansen voor organisaties biedt. De een z’n dood, is de ander zijn brood. Wie snel kan beslissen en handelen, kan veel werk uit de markt naar zich toetrekken, ook dat bewees de voorbije pandemie
Innovatieve antigeentesten en meer
COVID-19 heeft aangetoond hoe belangrijk het is om snel een bruikbare test te hebben die werkbaar en snel inzetbaar is om een infectie aan te tonen. En voldoende apparatuur, middelen en medewerkers. Hier ging het goed mis. Wees dus op de hoogte van de nieuwe technologieën, zoals snelle antigeentesten, en deel die kennis in teamverband in plaats van ad-hoc te handelen. Doe dit niet pas als de nood hoog is, anticipeer.
Innovatie is een kostbaar traject van vallen en opstaan. Wie er vroeg mee begint, kan op extra ondersteuning rekenen van de fabrikant. Die heeft er belang bij dat het product wordt doorontwikkeld. Ook niet onbelangrijk: innovatie straalt af op de organisatie. Het is imagoverhogend als je laat zien dat je met de laatste ontwikkelingen in het werkveld meegaat.
COVID-19 test
tk3 Crisisschema bij infectie-uitbraken
Als de pandemie iets geleerd heeft, is het dat je als lab niet moet wachten tot het zover is. Maak daarom een crisisschema voor infectie-uitbraken en leg dit vast in een draaiboek. Leg daarin procedureel vast hoe er in elke nieuwe fase opgeschaald kan worden. Zo kan personeel snel vrijgemaakt worden bij een noodsituatie. Zorg wel dat het personeel ingewerkt is op de procedure door hierop te trainen.
Communicatielijnen met crisismanagement
Bij grote infectie-uitbraken staat medische biologie in direct contact met crisismanagementteams, zoals die van de GGD’s en het RIVM. Zorg dat de communicatielijnen helder zijn en vergeet vooral de communicatie binnen de eigen afdeling niet, evenals de zorginstelling en leveranciers.
COVID-19 heeft geleerd dat vooral mensen in de zorg juist in tijden van crisis opstaan en gaan helpen. Al moet er overgewerkt worden, al is het niet het leukste werk, het werk wordt opgepakt. Zorg wel voor adequate faciliteiten – onvoldoende beschermingsmiddelen zoals ten tijde van COVID-19, is not done. De veiligheid moet geborgd zijn en extra taken mogen geen langdurige wissel trekken op de privésituatie.
Labhoofd als bruggenbouwer
De COVID-19 periode heeft ons geleerd dat we sneller moeten kunnen schakelen in het lab bij een pandemie. Innovatie, en snel kunnen aanhaken op technologie is daarbij – naast het tijdig voorbereiden van personeel – cruciaal om bij een grootschalige infectie-uitbraak daadkracht en flexibiliteit aan de dag te leggen. Het laboratoriumhoofd is hier de bruggenbouwer. Bevlogen leiderschap tonen en anticiperen op mogelijke dreigingen is daarom misschien wel de belangrijkste competentie voor elk willekeurig labhoofd medische biologie.