In Scientias legt Wim van der Poel, professor Virologie aan de Universiteit van Wageningen, uit hoe het SARS-CoV-19-virus te werk gaat en zich beweegt. “Een virion van het coronavirus bestaat eigenlijk uit een streng RNA, dat is erfelijk materiaal, omringd door een eiwitmantel. Op de eiwitmantel zitten uitsteeksels, de spikes, waarmee het virion zich hecht aan eiwitten van de gastheer en oppervlakken, afhankelijk van de structuur. Dat is dan ook wat het partikel doet: het heeft geen instrumenten om zich voort te bewegen en beweegt eigenlijk gewoon mee met zijn omgeving: slijm, speeksel, uitademingslucht.”
Het is de verstoring van celfuncties door vermeerdering die ziek maakt. De virusdeeltjes hechten met de genoemde spike proteins aan op de receptoren op de cel en krijgen zo toegang. Zo trekt deze het virion naar binnen, waar het zich kan vermeerderen en een gezonde cel ziek kan maken. De celfunctie raakt hierop verstoord, de nakomelingen gaan naar de volgende cel en infecteren zo het hele gebied.
Het COVID-19-virion aast zoals bekend vooral op de cellen van de luchtwegen, met name die van de slijmvliezen en het luchtwegepitheel, dat het vochtige grensvlak tussen binnen en buiten vormt. Dit is de voering van de luchtwegen. Bij bijvoorbeeld hoesten gaat hij ‘op reis’ naar een potentieel nieuwe gastheer. “Als hij mazzel heeft, komt hij terecht in een nieuwe gastheer en begint het bestaan van dobberen in slijm en speeksel opnieuw. Zich hechten aan een gezonde cel in de luchtwegen, die kapot maken en dwingen tot het maken van nieuwe nakomelingen, enzovoort.”
Een virion komt niet aan zijn einde, maar het gaat niet om dood of leven, maar om infectieus of niet meer infectieus, stelt Van de Poel. “Als het deeltje via het immuunsysteem het lichaam verlaat dan is het afgebroken, en dus niet meer infectieus.” Het virion kan onschadelijk gemaakt worden door het immuunapparaat, verklaart Van der Poel. “Neutraliserende antilichamen hechten zich aan het virusdeeltje, zodanig dat het niet meer aan cellen kan hechten en dus geneutraliseerd wordt. Fagocyten kunnen het virus dan opruimen.” Dit is een type witte bloedcel die vreemde cellen of fragmenten van cellen, opruimt door middel van omsluiting.
Meer zien