Alinda Wolthuis | Fotografie: FOODnote
Te weinig onderzoek, te weinig onderzoekers en te weinig beschikbare high end apparatuur: in 2011 stond het vakgebied van de analytische wetenschap & technologie er niet goed voor. En dat, terwijl het de sleutel vormt voor innovatie in bijvoorbeeld de energietransitie, circulariteit en zorg. Het Top Institute for Comprehensive Analytical Science and Technology (COAST) werd geboren. Hoe staat COAST er na een decennium voor?
Alinda Wolthuis | Fotografie: FOODnote
Managing director Oscar van den Brink (Akzo Nobel), hoogleraar Leo Koenderman (UMC Utrecht), principal scientist Rob Lieuwen (Corbion) en application specialist Larissa Ram (Da Vinci Laboratory Solutions) zijn het eens: analytische wetenschap kan het vliegwiel vormen voor innovatie in tal van domeinen. “Het helpt ons beter te meten, en daardoor systemen te doorgronden. Dat is de basis voor vernieuwing van bestaande onderzoeksgebieden”, vat TI COAST directeur Van den Brink samen. “Met gerichte meettechnieken kunnen we ook actuele maatschappelijke problemen zoals watermanagement, zorg en energietransitie veel beter te lijf.”
Leo Koenderman geeft een voorbeeld. “Ik ben immunoloog. Meten is van groot belang voor de gezondheid van onze patiënten: we baseren de diagnostiek voor een groot deel op de bepalingen. Dat kunnen we ín het ziekenhuis heel goed, met geavanceerde apparatuur. Maar zodra een patiënt het ziekenhuis verlaat, wordt het moeilijk hem of haar te volgen. Neem een patiënt met een chronische ontstekingsziekte zoals reuma, of astma: je zou willen weten wanneer hun ziekte zich verergert, zodat je tijdig een interventie kunt plegen. Daarvoor zou je een eenvoudig instrumentje willen hebben, net zoals voor het meten van het bloedsuikergehalte bij diabetici. De data moeten makkelijk bij de behandelend specialist beschikbaar kunnen komen. Met een dergelijke vraag kun je dus bij COAST terecht. Daar ontmoet jij, als medicus met een vraag, de mensen die jouw vraag willen onderzoeken én de mensen die de technologie ervoor willen ontwikkelen.”
Een van die mensen is Larissa Ram, application specialist bij Da Vinci Laboratory Solutions. Zij kent COAST omdat ze heeft deelgenomen aan het opleidingsprogramma van het topinstituut. “Naast mijn HBO-opleiding zocht ik extra uitdaging”, vertelt ze. “Ik heb me aangemeld en ben toegelaten tot het driejarige analytical sciences talent program (ASTP). Hier kunnen per jaar zo’n 25 mensen instromen. Ik heb er extra onderzoek gedaan en cursussen gevolgd gericht op de analytische chemie. Na mijn afstuderen kon ik direct aan de slag bij COAST-partner Da Vinci. Het netwerk dat je bij ASTP opbouwt is, samen met de extra kennis, zeker van toegevoegde waarde.” Leo Koenderman liep op dat moment rond met een vraag over astma.
Koenderman: “Je hebt verscheidene typen astma, die hun eigen behandeling nodig hebben. Als je de ontstekingscellen goed kunt typeren, kun je een diagnose stellen en daarop een therapie baseren. Maar om de therapie te kunnen verbeteren, zou je de patiënt buiten het ziekenhuis willen volgen met eenvoudige sensoren. Zelf hebben we een route bedacht via het bloed, maar Larissa en haar team gaan meten op basis van uitgeademde lucht. We gaan nu beide routes testen bij mensen die meedoen aan de Nijmegen Inspanning Studie (NIS, onder leiding van prof. Maria Hopman) of een andere fysieke inspanning leveren.” Larissa: “Het mooie is, dat we daarbij stagiairs van ASTP-programma inschakelen, die hierop afstuderen. Zo schept Da Vinci als participant van COAST ook weer kansen voor nieuwe technologen.”
“Als er een netwerk staat dan vind je elkaar ook veel sneller”Oscar van den Brink
Het talentenprogramma is voor Rob Lieuwen een grote meerwaarde van COAST. “Mij valt steeds weer op hoe gedreven de studenten zijn om iets te leren en wat ze in hun mars hebben. Het MSc+-programma en het ASTP-programma zijn echt belangrijk. Het is voor hen heel fijn dat ze concreet kunnen bijdragen aan nieuwe ontwikkelingen in de praktijk, en bovendien hun netwerk uitbreiden.” COAST brengt mensen bij elkaar die elkaar anders niet zouden treffen, zegt hij. “Dat loopt van hoogleraren tot MKB-ondernemers en studenten aan het HBO of de universiteit. Ze inspireren elkaar, over de grenzen van vakgebieden en technologieën heen.”
“Dat klopt”, vult Oscar van den Brink aan. “Want om een systeem te begrijpen en te innoveren, moet je probleemeigenaren en oplossingsleveranciers bij elkaar brengen, vaak in een multidisciplinaire omgeving. En je hebt een publiek-private setting nodig om een vraagstuk te onderzoeken, doorgronden en op te lossen. Als er een netwerk staat, zoals COAST dat organiseert via de community en onze subcommunities, dan vind je elkaar ook veel sneller. Neem bijvoorbeeld het thema ‘microplastics’; de ontwikkelingen zijn relevant voor de subcommunities water, zorg en circulaire economie. Wij brengen dwarsverbanden tussen de communities aan, brengen vraag en aanbod bijeen en brengen talenten in contact met de beste docenten. Maar we kijken ook buiten onze eigen communities, want voor een onderzoeksgebied als de circulaire economie hebben we niet alleen analytisch talent nodig, dat alles weet van meten en detecteren, maar ook procestechnologen, gedragsdeskundigen en materiaalexperts. We zijn altijd op zoek naar mogelijkheden om netwerken te verknopen.”
“Nu is het zaak om nog meer partners aan ons te binden”Oscar van den Brink
Terugblikkend op een decennium COAST zijn alle partners tevreden. Het nut van het vakgebied is onomstreden, zegt Van den Brink. “We staan op de kaart. We zitten bij allerlei initiatieven, ook buiten COAST, en pakken steeds vaker een coördinerende rol op.” De doelstellingen zijn bereikt: “We brengen mensen bij elkaar, organiseren de ontwikkeling van nieuwe kennis en coördineren de gezamenlijke aanschaf van kostbare apparatuur. Ons educatieprogramma loopt goed, we hebben aanzienlijk meer aanmeldingen dan plaatsen.”
Eén onderdeel komt minder uit de verf dan gepland. Van den Brink: “We hadden gehoopt om, qua volume, een groter publiek-privaat-onderzoeksprogramma te realiseren. Het beoogde sneeuwbaleffect is nog niet bereikt. We hebben wel veel spin-offs voortgebracht.” Daaraan gaat COAST de komende tijd verder werken. “We zullen mensen en netwerken bij elkaar blijven brengen. En we hebben met ‘Water’, ‘Circular economy’, ‘Industry 4.0’, ‘Food’ en ‘Health & Healthcare’ een duidelijke focus in onze aandachtsgebieden gebracht. Nu is het zaak om verder te groeien, nog meer partners aan ons te binden, nog vaker de rol van innovatiemakelaar op ons te nemen en probleemeigenaren en probleemoplossers bij elkaar te brengen.” Leo Koenderman vult aan: “Het duurt soms jaren voordat mensen elkaars taal leren, dat hebben we misschien een beetje onderschat. Maar COAST staat en is belangrijk bij het definiëren van de toekomst van het veld.”
________________________________________________
● COAST definieert analytische wetenschap als ‘wetenschap die steeds betere middelen zoekt om de chemische samenstelling, de structuur en de morfologie van natuurlijke en door de mens gemaakte stoffen (vaste stoffen, vloeistoffen, gassen), of entiteiten (cellen, complexe materialen) te meten, in combinatie met de interpretatie van de verkregen gegevens.’
● De kern is de kunst van het meten en interpreteren. Analytische wetenschappers ontwikkelen meetmethoden en meetinstrumenten en interpreteren de resultaten van deze metingen. Daarmee leveren ze een belangrijke bijdrage aan innovaties in gebieden die van deze metingen afhankelijk zijn.
________________________________________________
● TI-COAST is een onafhankelijke stichting.
● Doel is het vernieuwen van analytische wetenschap en technologie en het onderwijs daarover.
● COAST wordt bekostigd door participanten.
● COAST heeft een R&D-agenda, een educatieprogramma en diverse communities en subcommunities.
