Bas van Driel adviseert de redactie van LABinsights
Bas van Driel adviseert de redactie van LABinsights
De levensmiddelenindustrie in de EU is weer eens opgeschrikt door een schandaal: de besmetting van verschillende partijen sesamzaad met ethyleenoxide (ETO), een kankerverwekkende en genotoxische stof. ETO staat in de top 20 van meest geproduceerde organisch chemische verbindingen. Het staat nu volop in het nieuws als illegaal desinfectie- en ontsmettingsmiddel, toch wordt slechts 4% van de hele wereldproductie hiervoor gebruikt. Meer dan 95% ervan dient als grondstof voor antivriesmiddelen, PET, koelvloeistoffen, raketbrandstof en oplosmiddelen. Maar het kan ook gebruikt worden bij de productie van stoffen met een meer sinister doel, zoals brandbommen en mosterdgas.
“In de praktijk blijkt dat bij voedingsmiddelen toch resten achter kunnen blijven”Bas van Driel
Als desinfectiemiddel wordt ETO gebruikt om door begassing producten te steriliseren die slecht tegen hitte en/of vocht kunnen. Denk aan verpakkingsmaterialen voor medische hulpmiddelen, documenten, kleding, maar ook sommige voedingsmiddelen. Theoretisch verdampt ETO nadat een product is begast en lopen alleen de mensen die de desinfectie uitvoeren een risico. In de praktijk blijkt dat bij voedingsmiddelen toch resten achter kunnen blijven. In de EU is toepassing van ETO bij levensmiddelen verboden, maar de stof wordt in andere werelddelen ruimschoots toegepast in de levensmiddelenindustrie bij desinfectie van bijvoorbeeld containers. Een gevolg hiervan is dat ook het maximaal toegelaten restgehalte, uitgedrukt in maximale residu limiet ofwel MRL, aanzienlijk verschilt tussen landen. Het is natuurlijk de vraag of de stof in die landen minder schadelijk voor de gezondheid dan-ie in EU-landen is.
“Een aanzienlijk aantal recalls was het gevolg”Bas van Driel
De eerste besmetting is vorig jaar september ‘bij toeval’ door een bedrijf in Italië ontdekt bij een partij sesamzaad die door een Belgische leverancier was geleverd. Sinds dit tijd zijn de poppen aan het dansen. Omdat er in de EU vreemd genoeg niet routinematig op ETO gescreend werd (ook niet door de overheid) bleken veel partijen sesamzaad waarbij de besmetting achteraf werd vastgesteld, al geheel of gedeeltelijk verhandeld te zijn. Een aanzienlijk aantal recalls was het gevolg, waarbij de totale schade voor de industrie inmiddels in de miljarden loopt.
Ondanks dat ons voedsel veiliger is dan ooit en er strikte kwaliteitsregimes zijn in de levensmiddelenindustrie, kan een dergelijk middel blijkbaar toch door de mazen glippen. Natuurlijk kun je niet alles op voorhand op alle stoffen controleren. Maar het feit dat een ‘verboden’ stof die buiten de EU ruimschoots gebruikt wordt bij desinfectie, buiten de risicomodellen valt, geeft toch stof tot nadenken.
