Oekraïnecrisis raakt de labwereld

Vincent Hentzepeter, hoofdredacteur

De ene crisis is nog niet voorbij of een volgende van geheel andere orde dient zich aan. De situatie in Oekraïne had al een week na de inval door Rusland wereldwijd gevolgen, tot in de labwereld. Zo kondigde Messe Frankfurt in het kader van het sanctiebeleid aan om exposanten uit Rusland en Wit-Rusland uit te sluiten van haar beurzen dit jaar. Dit geldt voor alle landen van de Messe Frankfurt Group die zich bij de sancties hebben aangesloten. Het zal merkbaar zijn bij bezoeken aan beurzen dit jaar, als de Analytica van 21-24 juni eindelijk weer door kan gaan, evenals de Achema eind augustus.

Onder de grote aantallen Oekraïense vluchtelingen die ons land aandoen zullen zeker analisten zitten. Laten we deze goed geschoolde mensen met open armen te ontvangen. Niets is zo vreselijk als gevlucht zijn om vervolgens werkeloos met je armen over elkaar in een opvanglocatie te zitten. In de labs zijn veel handen nodig, ik hoor overal over tekorten, geef deze mensen een warm onthaal. Het schijnen harde werkers te zijn.

Ik las via LinkedIn een interessant bericht van Stef Stienstra, senior technisch adviseur volksgezondheid in het RESEMBID-programma. Hij meldt dat Rusland desinformatie de ether in slingert over laboratoria in Oekraïne voor de vermeende ontwikkeling van biologische wapens. Het betreft volgens Stienstra voormalige lablocaties uit de Sovjet-tijd, waar destijds inderdaad op sommige locaties onderzoek werd gedaan voor biologische oorlogsvoering, maar die na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een andere functie hebben gekregen.

Ik citeer Stienstra: ‘Net als het door de US-DTRA ondersteunde Biosafety Level 3-laboratorium (BSL3) in Tbilisi, Georgië, waar ik verschillende keren ben geweest, worden unieke collecties micro-organismen bestudeerd in de 26 microbiologische onderzoekslaboratoria in de Oekraïne. Sommige van de Oekraïense laboratoria dateren uit het Sovjettijdperk en het biowapenprogramma van het land. Deze laboratoria zijn nu academische onderzoekscentra en laboratoria ter ondersteuning van de volksgezondheid en de veterinaire gezondheidszorg (One Health). Dit zijn geen laboratoria meer voor biologische wapens, zoals Russische desinformatie beweert. Ik ontwikkel voor de OVSE – de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa – zelfs lezingen over bioveiligheid en procedures voor deze laboratoria.’

Op basis van dit nepnieuws zou Rusland mogelijk de inzet van dit soort wapens zelf willen rechtvaardigen, waarschuwt de Council on Strategic Risks. Dit onder het mom van ‘Ze doen het zelf ook’ en het in een slachtofferrol kruipen om de VS en partners in kwaad daglicht te plaatsen. Niets nieuws overigens. Halverwege de jaren tachtig tijdens de Koude Oorlog was volgens de Sovjet-nieuwslezing hiv door het Pentagon gemaakt als biologisch wapen.. De ziekteverwekkers worden nu keurig diepgevroren bewaard, maar als de stroom uitvalt zouden de micro-organismen in de vriezers kunnen opwarmen en verloren gaan. Stienstra: “Laten we hopen dat de Russische bezetters niet een laboratorium als doelwit nemen, omdat juist zij veel onderzoek doen om tegen allerlei biologische gevaren te wapenen.”