JSB leverde de GC-MS-apparatuur voor het eerste, in juli door Hotzone Technologies opgeleverde Deployable Analytical Laboratory. Deze DAL kan wereldwijd worden ingevlogen om bij calamiteiten op locatie laboratoriumanalyses te doen van radiologische, biologische en chemische dreigingen. Hotzone technologies in Den Haag is gespecialiseerd in het omgaan met gevaarlijke stoffen bij incidenten en calamiteiten. Oorspronkelijk in 2010 opgericht voor het trainen van hulpdiensten bij chemische, biologische en radiologische dreigingen, hebben de activiteiten zich nu ook verlegd naar het tailor-made bouwen van volledig geoutilleerde mobiele laboratoria. De eerste, voor een overheidsbedrijf, werd in juli opgeleverd, zegt projectcoördinator Sjoerd van der Molen met enige trots. “Het Deployable Analytical Laboratory is een CBR-lab in een voertuig dat we kunnen aanpassen aan de gebruiker. Je kunt hem inzetten bij chemische, biologische en radiologische problemen – vandaar de afkorting CBR – maar desgewenst ook voor combinaties van bijvoorbeeld chemische en biologische analyses of alleen voor een van de drie. Stel je een vrij grote verhuisbus voor die je met een normaal rijbewijs kunt besturen en waar een lab is ingebouwd. Hij is ‘deployable’, dus heel erg mobiel. Vergeleken met de enorme trucks plus trailers met laboratoria die ook voor mobiele analyses bestaan, is dit een handzaam voertuig dat in een groot vliegtuig past en zo naar een incident kan worden ingevlogen. Ervaring Hotzone boogt bij de ontwikkeling van de DAL op jarenlange ervaring met on-site analyses in calamiteitengebieden. “De DAL is ontwikkeld met de veldsituatie in het achterhoofd. Ons bedrijf is opgericht door voormalige medewerkers van de Organisation for Prohibiton of Chemical Weapons: de OPCW. Wij hebben een aantal mensen in dienst met jarenlange ervaring in wapeninspectie. Ze hebben in oorlogsgebieden bewijs verzameld dat er een aanval met chemische wapens is geweest. Je hebt voor dat soort onderzoek specifieke apparatuur nodig, moet exact weten hoe je de monstername moet doen, welke analyses je moet uitvoeren en welke conclusies je daaruit kunt trekken. Die kennis is gebruikt bij de ontwikkeling van de DAL.” Handheld detectie De DAL is uitgerust met het speciaal ontworpen ‘fume-hood-systeem’. Er is diverse handheld apparatuur aanwezig voor eerste detectie en vaste apparatuur voor chemische, biologische en radiologische analyses ter bevestiging van een verdenking. “In de glovebox kan de laborant via een toevoer aan de zijkant van de bus het monster veilig binnen brengen. Van binnenuit kan dan al via de handschoenpoorten een eerste analyse gedaan worden met bijvoorbeeld handheld Raman-spectroscopie. We beschikken over een uitgebreide bibliotheek aan referentiespectra, waarmee we snel kunnen vaststellen of er een match is met bijvoorbeeld chemische war agents of zogeheten precursors.1 Op de glovebox zit een gamma-neutronteller om radiologische dreigingen te evalueren en identificeren. In de zuurkasten, verbonden via een sluis met de glovebox, kan worden overgegaan tot monsterpreparatie voor uitgebreidere analyse en identificatie. PTV-inlet Een identificatie van een mogelijke dreiging met bijvoorbeeld een handheld scanner kunnen de mensen in de DAL bevestigen met zeer geavanceerde laboratoriumapparatuur. Er zijn voorzieningen voor radiologische en microbiologische analyses en voor chemie. De kernapparatuur voor chemische analyses werd geleverd door JSB. Dit is een gaschromatograaf-massaspectrometer van Agilent die dankzij de door JSB-ontwikkelde Programmable temperature vaporizing (PTV)-inlet een veel hogere doorvoer mogelijk maakt dan een standaardconfiguratie. Daardoor kan er veel sneller gemeten worden. Dat is cruciaal bij crisissituaties waar elke minuut telt. “Deze speciale applicatie is primair de reden voor ons geweest voor JSB te kiezen. De PTV-inlet maakt het mogelijk de procedure voor de monstervoorbereiding sterk te bekorten met behulp van een nieuwe methode. Waar dit normaal tot wel zes uur kan duren, is het monster nu na een kwartiertje klaar voor analyse.” Compacte opstelling De monsterdoorvoer neemt zo sterk toe en het scheelt veel ruimte in de voorbewerking, benodigde apparatuur en in de hoeveelheid gevaarlijk afval. Zo blijft de opstelling compact. Hij vervolgt: “De monsterprep is voor deze applicatie door onze chemisch analyticus geminiaturiseerd waardoor we nu al in enkele microliters monster sporen kunnen meten.” De speciaal door JSB geleverde GC-liners bevatten een adsorptiemiddel. Voor de analyse wordt een kleine hoeveelheid monster hierin geïnjecteerd. Het water wordt met een stroom helium verwijderd. “Door middel van thermische desorptie passeren de vluchtige componenten de GC-kolom. De hoge sensitiviteit van deze methode maakt een full scan MSD analyse mogelijk.” Trainingstraject Het bouwen van een DAL is één, het er veilig en op de juiste manier in werken is een ander verhaal. Een maandenlang trainingstraject maakt de gebruikers bekend met alle details van veilig werken, monstername en de analyses. De training op de GC-MS is bij JSB in Lelystad gebeurd. “Dat was onderdeel van het traject. De eindgebruiker moet goed ingewerkt worden, want GC-MS is vrij specifieke apparatuur.” De eerste DAL is operationeel, volgen er meer? “Daar rekenen we wel op. Er is met name in het Midden-Oosten de nodige interesse, maar zeker ook in Europa. Dus we hebben goede hoop meer van deze customized voertuigen te gaan ontwikkelen.’

Geschreven door