De coronastorm mag wat geluwd zijn, tientallen laboratoria in Nederland draaien meer COVID-19 testen dan ooit. Eindelijk zijn de tienduizenden testopties per dag in zicht gekomen. Nodig ook, want meteen komen er meer besmettingen aan het licht.
De opschaling heeft veel te lang geduurd. De Kamer en de zorg hamerden al maanden op uitbreiding van de testcapaciteit. Dit bleek om allerlei redenen onmogelijk. Deels lag het aan het gebrek aan testmateriaal en te grote afhankelijkheid van één merk, deels komt het omdat onze laboratoria niet de flexibiliteit bieden om snel even een paar extra pcr-labs uit de grond te stampen.
Bijna alle laboratoria willen flexibel zijn om snel mee te kunnen bewegen met veranderingen, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Processen zijn gericht op één specifieke flow, terwijl het labontwerp nauwelijks rekening houdt met toekomstige behoeften. Dan wordt het bij een veranderende marktvraag breken en bouwen om nieuwe faciliteiten te realiseren.
Dat kost klauwen met geld en heel veel tijd. Het kan ook sneller, je kunt zelfs in twee maanden een pcr-lab optuigen, maar dat vereist wel modulaire laboratoriumbouw waarin rekening is gehouden met toekomstige voorzieningen. Star-shl lukte dat.
Hoe? Daar kunt u meer over lezen in ons rondetafelinterview met de architecten van KuipersCompagnons op pagina 22. Er is trouwens nog een derde, niet onbelangrijke reden dat het zo lang duurde voordat we minimaal 30.000 testen per dag konden draaien. Ik verwijs hiervoor naar de mondkapjesdiscussie.
Toen Europa nog maar 45 coronagevallen telde, was het bij het RIVM allang duidelijk dat er bij een uitbraak grote tekorten op zouden treden in pbm’s. Trouwens ook in testmateriaal. Waren er toen strategische voorraden aangelegd, dan was er van krapte minder sprake geweest. Regeren is vooruitzien – hier heeft het kabinet domweg onvoldoende geanticipeerd. Makkelijk praten achteraf natuurlijk, het virus zou immers in China blijven, maar toch.
Terug naar flexibele labbouw, want die kan in de toekomst wel eens van levensbelang blijken bij een volgende pandemie. Flexibiliteit maakt het mogelijk op een x-aantal plekken in ons land snel extra laboratoriumcapaciteit toe te voegen om direct het hoofd te kunnen bieden aan dit soort bedreigingen. Dat kan met de huidige laboratoriuminfrastructuur niet: die is te star.
Hier is werk aan de winkel, want volgens de experts neemt de kans op internationale virusuitbraken als corona toe door een steeds dichter bevolkte, verstedelijkende wereld waarin grenzen vervagen. De globalisering is even op een lager pitje gezet, maar zal, zodra corona achter ons ligt, weer op het oude niveau terugkeren. Ondertussen moeten we ons conformeren aan een anderhalvemetereconomie.
Hopelijk komt er verdere versoepeling van de inperkingen. De komst van passieve vaccins — lees de ontwikkelingen bij Batavia Biosciences op pag. 32 — kan hierbij helpen in afwachting van een veilig vaccin. We moeten iets ter overbrugging hebben, want het zal zeker tot 2022 duren voor grote delen van de wereldbevolking met vaccins beschermd zullen zijn tegen corona… áls er in 2021 een vaccin is.
